Opening bezoekerscentrum De Kolonie: interview met Minister-president van de Vlaamse Regering

Minister-president van de Vlaamse Regering Geert Bourgeois (N-VA) stond als minister van Onroerend Erfgoed mee aan de basis van restauratie en herbestemming van de voormalige landloperskolonie. Dit geldt ook voor minister van Toerisme Ben Weyts (N-VA). De lokale afdeling van N-VA Merksplas volgde het dossier op de voet op. Exclusief hier een interview met de Minister-President.

Welke initiatieven heeft u genomen in het dossier van De Kolonie?

Op 1 oktober 2012 ondertekende ik de meerjarige subsidiëringsovereenkomst tussen de Vlaamse overheid, het gemeentebestuur Merksplas en de provincie Antwerpen voor de restauratie en herbestemming van de voormalige landloperskolonie. Het restauratiedossier telt tien restauratiefasen, gespreid over evenveel jaren. Momenteel zitten we aan de vierde fase, waarbij de paardenstallen worden gerestaureerd en herbestemd.
 

Daarnaast ondersteun  ik ten volle de kandidatuur van de kolonie in Merksplas, om zich samen met de Kolonie van Wortel en gelijkaardige koloniën in Nederland te worden erkend als UNESCO werelderfgoed. Al deze kolonies getuigen van een uniek negentiende-eeuws maatschappelijk experiment waarin armoedebestrijding, opvoeding en sociale zorg centraal stonden. Het Werelderfgoednominatiedossier werd in januari van dit jaar ingediend, de behandeling door het Werelderfgoedcomité gebeurt in de zomer van 2018.

Hoe lang bent u al met dit dossier bezig?

De start van het restauratiedossier is gegeven in 2010, toen opdracht werd gegeven aan het architectenbureau om een dossier op te maken om een subsidieovereenkomst aan te vragen. Het restauratieproject werd opgedeeld in verschillende fasen, waarvan de eerste in 2011 werd goedgekeurd (dakwerken, goed voor subsidie van 599.831,28 euro). De overige fases, van 2 tot 10 liggen vervat in de meerjarige subsidieovereenkomst, die in 2012 werd ondertekend, en waarvan nu fase 4 in uitvoering is.

Hoeveel geld investeert Vlaanderen in De Kolonie?

De totale kostenraming bedroeg 42.768.114,69 euro (inclusief btw). Hiervan komt 30.320.149,17  euro in aanmerking voor de toekenning van een restauratiepremie. Sinds 2014 heeft Vlaanderen het aandeel van de provincie overgenomen.

Uit de vastleggingen blijkt dat de maximum ramingsbedragen die per fase voorzien waren in de meerjarenovereenkomst ruim voldoende waren. Tussen 2012 en 2016 werd er veel minder vastgelegd dan voorzien in de overeenkomst. Het voorlopig totaal komt daarmee op ruim 9,6 miljoen euro, inclusief de eerste fase die buiten de overeenkomst is gesloten, en fase 5 en 6 die nog niet is aanbesteed. In de volgende jaren volgen nog de vastleggingen voor fasen 7 tot en met 10.

Bent u er recent nog geweest en bent u tevreden over de resultaten?

Ik ben er recent niet meer geweest, maar ik kijk uit naar 2 juni, om de resultaten van de restauratiecampagne zelf te kunnen zien.

Wat vindt u zo bijzonder aan deze site?

De Kolonie is een uniek stukje geschiedenis: het concept van de Rijksweldadigheidskolonies is ontstaan aan het begin van de 19de eeuw, toen werkloosheid en bijhorende armoede ons deel was. De idee was eenvoudig: de staat stelt landbouwgrond ter beschikking, die vervolgens door ‘kolonisten’, bedelaars en landlopers, werd bewerkt in ruil voor kost en inwoon. Dat moest hen op weg helpen naar een betere toekomst, met vast werk en een vaste verblijfplaats. Een goed bedoeld experiment, dat vandaag enkel nog voortleeft in de gebouwen en het landschap van deze historische plek. Sinds de afschaffing van de wet op de landloperij in 1993 is er gelukkig veel veranderd op dat vlak. Het betekende de facto de afschaffing van de Koloniën. Maar het betekende jammer genoeg ook het begin van de teloorgang van het patrimonium dat de Koloniën hadden achtergelaten.

Dankzij deze intensieve restauratiecampagne krijgt deze unieke site opnieuw zuurstof. De Kolonie zal dankzij de herbestemming een hotspot worden van bruisende activiteiten en toerisme, die de buurt zullen doen heropleven.